22 Қараша, Жұма

Ақын-жазушылар

Сұлтанмахмұт Торайғыров

Сұлтанмахмұт Торайғыров (1893 – 1920) – ақын, ағартушы.

Автор туралы


Сұлтанмахмұт Торайғыров (28.10.1893, қазіргі Солтүстік Қазақстан облысы Уәлиханов ауданы – 21.5.1920, Павлодар облысы Баянауыл ауданы) – ақын, ағартушы.

Торайғыровтың 2 жасында шешесі қайтыс болып, 6 жасына дейін әжесінің тәрбиесінде болған. Кейін әкесі екі ұлымен Баянауылға көшіп, Торайғыр кентіне таяу жерге қоныстанған. Торайғыров алғаш әкесінен ескіше хат танып, 13 жасынан Мұқан, Әбдірахман, Тортай деген молдалардан дәріс алды. Өлеңге үйір, шығыстық сюжеттер негізінде жырлар туындатқан Мұқан молда тәлімінің Торайғыровтың ақын ретінде қалыптасуына игі әсері болғанымен, баянауылдық Әбдірахман молданың (1908) қаталдығы, өлең шығарғаны үшін жас қаламгерді жазалауы оның дін мен молдалар жайлы теріс көзқарасының қалыптасуына негіз болған.

Автордың туындылары


Зарландым

Қазақ ішінде оқу, оқыту жолы қалай?

Өлең һәм айтушылар

Ауырмай есімнен жаңылғаным

Жаңа кітап

Топырақ

Қазақ тіліндегі өлең кітаптары жайынан

Жазықсыз тамған қан

Сақып пен Жантұрсын

Әлиханның Семейге келуі

Социализм

Ескі сөз

Ақнайман Ойсынбай

Құрметті Шәйбай туысқаным!

«Айқап» басқармасына хат

Тарбағатайға хат

Айтыс

Таныстыру

Қайғы

....ға

«Шоң» серіктігін ашарда

«Шоң» серіктігін ашардағы тілек

Іздедім, іздесем де таба алмадым

А, дүние

Айт

Алты аяқ

Альбомнан

Альбомнан

Алғыс

Анау-мынау

Арабшадан

Арманым

Арыстан мен тышқан (мысал)

Асыл сөз

Ағайынның азғандығы

Ақ сәуле күміс жүзді, құндыз қабақ

Ақ сәуле

Аққудай үлбіреген сұңғақ мойын

Бір адам көп жасады жер бетінде

Бір адамға

Бір баланың тілек батасы

Бір балуанға қарап

Біреу бай, біреу жарлы

Байлық

Балалық жасым өтесің

Балалық күн

Барлық ісім қырын қарап

Бақыт

Бұл памятым, ал еске

Бұлар кім?

Гүл

Гүләйім

Дін

Дозақ

Достыма

Достыма хат

Достыма ұмытпастық үшін хат

Дүниедегі қызықтың

Дәл осы көзім көрген қыздың жайы

Ей, махаббат! Ей, достық!

Екі тышқан (Ғ. Тоқайдан)

Ендігі беталыс

Ендігі беталыс

Ж...

Жазғы қайғы

Жалыну

Жан қайда әділетті іздейтұғын

Жан қалқам

Жапырақтар

Жарлау

Жарқынбай

Жас жүрек

Жақсылық көрсем өзімнен

Жаңғырып Алтай тауы саласынан

Жылы кеш

Жүрегім, тулап шабасың

Жүрек

Жұмақ

Жұмбақ

Итаршыға

Кедейлік

Келді хатың, мен шаршап

Кеш

Кеше түндегі түс, бүгінгі іс

Кешегі күндей түсті бұлт басқан

Күңгірт түспен ойға батып

Күңшіл ақ кірпік

Көк өгіз

Көшу

Көңілім, неге жасисың?

Көңілді көндіретін тағдыр

Ләнет бұлты шатырлап

М....ға

Міне, алақай!

Мағынасыз мешіт

Маңайымнан әрмен кет

Мейірімсіз ажал

Мен қазақ

Мысал

Мұның аты өш алу

Мұқышқа

Мұңдылардың жолыққаны

Намаз

Неге жасаймын

Нешелер көз жасы төгілді

Ораза

Орамалға

Орнымыз медресе оқып жатқан

Осы да әділдік пе?

Оқу

Оқуда мақсат не?

Оқып жүрген жастарға

Партияшыға

Сарыарқаның жаңбыры

Сарыбас

Секілді өмір қысқа, жарты тұтам

Соғыстың кесірі

Соқыр ағаш

Сымбатты сұлуға

Сөзімен баға бермес бұл халыққа

Талиптарға (Шәкірттерге)

Туған еліме

Түсімде

Түсімде көрген бір аяныш хал

Түспейді жазсам жазу қара тасқа

Тұмағымның құлағын

Тұрмысқа

Төре көрсе жалаң бас шұлғып, билеп

Шал алған қызға

Шыны осы

Шығамын тірі болсам адам болып

Шықай менен Шағала

Шәкірт ойы

Қ .... ға сәлем

Қазақ тілі

Қайқы құйрық, шұбар қыз, істік мұрын

Қандай

Қандай басшы

Қарағай да қайғырып

Қожеке, келдіңіз бе көңілім сұрай?

Қос үй

Қыз сүю

Қызы бар жалғыз үйде жеке жатқан

Қызық қандай адамды қыздыратын

Қымыз

Құлағым бітелген жоқ

Ұлт

Әкелші

Өмірімнің уәдесі

Өмірді үзіп алуы