Ыбырай Алтынсарин (шын аты — Ибраһим, 1841—1889) — қазақтың аса көрнекті ағартушы-педагогы, жазушы, этнограф, фольклоршы, қоғам қайраткері

Ыбырай Алтынсарин қазақтың ағартушылық тарихында және ұлттық мектебінің қалыптасуында терең із қалдырды. Ол 1841 жылы қазіргі Қостанай облысының аумағында дүниеге келген. Әкесінен ерте айырылған ол атасының - белгілі би және старшын Балқожа Жаңбыршиннің қолында тәрбиеленді. Ыбырай бала кезінен бастап білімге және өз бетінше оқып білуге бейім екенін байқатты. Көп оқыды, Ресей қоғамының білімді адамдарымен жиі араласып тұрды. Орынборда оқып жүрген кезінде шығыстанушы ғалым В.В Григорьевпен жақын танысып алды. Ол өзінің бай кітапханасымен Ыбырай Алтынсариннің еркін пайдалануына рұқсат етті. Білімге құштар жас бос уақытының бәрін де сол кітапханада өткізді. Білген үстіне біле түссем деген құмарлық пен өз халқыма неғұрлым көбірек пайда келтірсем деген абзал арманға ұмтылыс жас Ыбырайдың өмірлік кредосына айналды. Өзінің мінез-құлқы жағынан қарапайым әрі еңбексүйгіш еді, көп оқыды, өзге халықтардың қол жеткен табыстарын неғұрлым көбірек біле түссем деп армандады. Алған білімін өз халқының пайдысына асыруға талпынды.

Үнді

---

Қанағат

---

Тәкәпәршілік

---

Алтын шеттеуік

---

Баланың айласы

---

Бір уыс мақта

---

Бақша ағаштары

---

Байұлы

---

Өрмекші, құмырсқа, қарлығаш

---

Сәтемір хан

---

Талаптың пайдасы

---

Әке мен бала

---

Шеше мен бала

---

Аурудан - аяған күштірек

---

Мейірімді бала

---

Полкан деген ит

---

Тышқанның өсиеті

---

Таза бұлақ

---

Әдеп

---

Жәнібек батыр

---

Оқудағы балалардың үйіне жазған хаттары

---

Әлім кісі

---

Лұқпан әкім

---

Бай мен жарлы баласы

---

Силинші деген ханым

---

Малды пайдаға жарату

---

Дүние қалай етсең табылады?

---

Қыпшақ Сейітқұл

---

Мұңсыз адам

---

Әділдік

---

Петр патшаның тергелгені

---

Мұжық пен жасауыл

---

Сараңдық пен жинақтылық

---

Салақтық

---

Ақымақ дос

---

Өтіріктің залалы

---

Надандық

---

Жамандыққа жақсылық

---

Сақып

---

Тәкаппарлық

---

Киіз үй мен ағаш үй

---

Данышпан қазы

---

Үш ұры

---

Жиренше шешен

---

Ақылды бай туралы әңгіме

---

Абылай

---

Кел, балалар, оқылық

---

Әй, достарым

---

Қарға мен түлкі

---

Жаз

---

Балғожа бидің баласына жазған хаты

---

Өнер-білім бар жұрттар

---

Азған елдің хандары

---

Әй, жігіттер

---

Өзен

---

Тазша бала

---

Дүниеде жамандық неден?

---