04 Желтоқсан, Сәрсенбі

Әдебиет

Лев Толстой
Лев Николаевич Толстой (1828 — 1910, Ресей империясы) - орыс әдебиетінің әлемге аты шыққан жазушысы, ағартушы, публицист

Арыстан мен күшік






Лондон қаласында тұрғындарға жыртқыш аңдарды көрсетіп, ақшалай, болмаса көргендері үшін хайуандардың жеміне деп ит, мысық дегендерді ала береді екен. Бір кісі жыртқыштарды көрейінші деп көшеде иесіз қалған күшікті ұстап алып, хайуанаттар паркіне келіпті. Әлгі адамға жыртқыштарды көруге рұқсат етіп, алып келген күшікті арыстан тұрған торға лақтырады. Күшік тор ішіне кірген бойда құйрығын бұтына қысып, бұрышқа тығыла бастайды. Арыстан күшікті иіскелесе, күшік арқасына жатып, аунақшып, табанын жоғары көтеріп, құйрығын бұлғаңдатады. Арыстан күшікті аяқтарымен аунатып ойнаса зәресі қашқан күшік арыстан алдында құрдай жорғалайды. Арыстан күшікті аяп, басын шайқап, бұдан кейін тиіспейді.

Парктің қожасы арыстанға тор ішіне ет лақтырса, арыстан кесек еттен жұлып күшікке береді. Түнде арыстан ұйқыға кеткенде күшік оның жанына келіп арыстан табандарының үстіне басын салып ұйықтайды екен. Содан бері күшік тор ішінде арыстанмен тұрады, арыстан күшікке тиіспейді, бірге тамақ ішеді, ұйықтайды, арыстан анда-санда күшікпен ойнап қояды.

Бір күні күшіктің қожасы табылып, күшігін танып, қайтаруды сұрайды. Хайуанаттар паркінің қожасы күшікті қайтарғысы келіп, күшікті шақырса арыстан ырылдап күшікті бермей қойыпты.

Арыстан мен күшік тор ішінде бір жыл тұрады. Біраз уақыттан кейін күшік ауырып, өліп қалады.

Арыстан күшіктің өліп қалғанын көріп, тор ішінде қарғып секіріп, жекіріп, құйырығымен өзін сабап, тор жиегі мен еденді мүжи бастайды. Бір күн бойы тор ішінде өкіреді, содан кейін өлі күшіктің қасына жатып тынышталады. Парк қожайыны өлген күшікті тордан алмақ болғанмен, арыстан бермейді, арыстанға басқа итті ауыстырсам мүмкін арыстан ұмытар деп басқа тірі күшікті торға лақтырады, арыстан әлгі күшікті сол бойда талап тастайды. Арыстан өлген күшікті табанымен құшақтап бес күн жатады, алтыншы күні арыстан өзі де өліп қалыпты.

Аударған Салауат Кәрім