29 Қараша, Жұма

Әдебиет

Асқар Тоқмағамбетов
Асқар Тоқмағамбетов(19.9.1905, Қызылорда облысы — 21.8. 1983, Қызылорда қ.) — ақын, жазушы.

Тәйірі, бұ да қылмыс болып па!






Досжан ағайға колхоздың Қоңыр өгізінің жүріс-тұрысы жақпай-ақ қойды. Қоңыр өгіз тұяғы сыртылдап, танауы пышылдап, ұрғанға жүрмейтін антұрған. Әсіресе, қоңы қалыңдаған сайын қыңыр кететінді шығарды. Ол ол ма, кейде тіпті қарап тұрып топырақ шашып, өкіретінді тауып алды.

Досжан бұған алғашқыда `Басыңа көрінсін, сойылғыр` деп жүрді де, күндерде бір күн бірден бауыздатты да тастады. Ең арғысы етін де жегізбеді, саттырып жіберді. `Мұндай антұрғанды сатып жіберуден басқа лаж жоқ` деп кесіп, пішті. Бірақ Досжан: `Еті арам болғанмен пұлы адал` деді де қалтаға салып алды. Бәрібір Қазалының қаласында қалатын пул` деп есептеді Досекең.

Өгіздің бәрі өгіз емес пе? Досекең қаладан қайтып келсе Қызыл өгіздің де мінезі ұнамайтын болып қалыпты. Көзін алартып қарай ма, қайтеді. Сүзгісі келетін түрі бар. `Сиыр сипағанды біле ме?` деді де оған да қаһарын төкті. Қоңыр өгіздің ізімен Қызыл өгіз де жөнеп берді.

Сонымен Досжан ағайдың үш әйелінен бес-алты бала бар. Бірақ бірі үйде, бірі түзде болып бастары қосылмады. Досжан оның да лажын тапты. Бәрін жиып `нақсүйерінің` атына жаздырды да, `көп балалар` қатарыңда үкіметтің ақшасына ие болды. Бірақ ол ақша да бітті.

`Тай атқа, ат мұратқа жеткізер` дегендей жас қыздар бой жетті. Досжан бір қызын күйеуге беріп, өркеші баладай қызыл нар мен торы жорғаға ие болды.

— Жұбандықтың Досжаны осының бәрін кімге сүйеніп істейтінін білесіңдер ме? — десең:

— Білеміз! — дейтіндер екінің бірінен табылады. Бірақ, ауданда Досжанды әңгіме етсең, көріне көзге:

— Тәйірі, бұ да қылмыс болып па? — деп, қақпақ бола қалатындығы бар. Соның себебімен Досекеңнің қылықтары мен былықтары басылып қала береді де, жабулы қазан ашылмайды.

Сондықтан да алдымен ашылатын нәрсе қақпақ, сонан соң қазанды таппақ онша қиынға түспес деп ойлаймыз.