28 Қараша, Бейсенбі

Әдебиет

Абыл Тілеуұлы
Абыл Тілеуұлы (1777, Маңғыстау — 1864, Маңғыстау, Қаратөбе) —ақын.

Абыл мен орақтың қызбен сөз қағыстыруы






Орақ ақын мен Абыл ақын хан-сұлтанға тілі тиіп, қуғын көріп, сол сапардан азып-тозып келе жатып, Орта жүз жерінде бір ақбоз үйге кезігеді. Үйде домбыра тартып отырған қыз бұлардың ұсқынын көріп, әрі сескене, әрі кекете өлең айтады:

...Өлеңге сен де дүмді, мен де дүмді,

Айтысса екі дүмді қазар мінді.

Жүлдені шаппай алған жүйрік едім,

Талайдың айтысам деп сағы сынды.

Сіздерді бұрын-соңды көргенім жоқ,

Жол болсын, жолаушылар тағы сынды.



Сонда Орақ айтады:

...Өлеңге сен де дүмді, мен де дүмді,

Қағысса екі дүмді табар мінді,

Отырған ақбоз үйде қарындасым,

Бермесін бізге берген саған күнді.

Шөлдеген жолаушыға сусын бермей,

Салқам қыз салған жерден неге күлді?

Шалдырмас шаппай бердің өзі болсаң,

Жайланып, сөйлесейік келер күнді.



Орақтың орайлы да тегеурінді жауабынан кейін қыз сөз жарыстырмай, сабыр етеді. Сонда Абыл екі жастың түсінісе бастағанын сезіп, сөзбен сипай өтеді:

Екеуіңіз үйдестіңіз, бүйдестіңіз,

Сыпайы сыр айтысып сөйлестіңіз.

Адамның аңырғаны – жусағаны,

Манағы келер күнді не дестіңіз?