Әдебиет
Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы
Мәшһүр-Жүсіп Көпейұлы (1858—1931) — ұлы ойшыл, фольклор танушы, этнограф, тарихшы, қазақ мәдениеті мен әдебиетінің белгілі тұлғасы.
Мәшһүр-Жүсіп Көпейұлы (1858—1931) — ұлы ойшыл, фольклор танушы, этнограф, тарихшы, қазақ мәдениеті мен әдебиетінің белгілі тұлғасы.
Қыз таңдау
Жағалбайлы: бір байдың баласы қыз таңдап, әкесі:
— Қыз айттырамын! — десе,
— Әуелі ол қызды өзім барып көріп келейін, тіл қағысқанда, сөзіме сөз қайыруға жараса, аламын! Оған жарамаса томырлықты тұнжырды алғанда, не оңамын? — деп, қыз көрерге екі жолдас ертіп, ел кыдырып жүргенде, елсіз далада үш жолаушы кез болыпты. Оның біреуі жасөспірім жас қыз екен. Жөн сұрасса:
— Тама деген елміз! — десіпті.
— Қайдан келесіздер? — десе,
— Мына баланың ұзатқан апасы бар еді. Соған амандыққа барып келеді, — десіпті.
— Бұл баланың өзін қай елге көзін өткізуге ыңғайлап қойған бала еді? — десіпті.
— Ондайдан аман, таңба салынбаған, дақ түспеген бала, — десіпті.
Қыз таңдап жүрген қу қызға қарап:
— Шырағым, «Тама қызы дәмді (тамды) келеді, қарыс сүйем а...ды келеді, — деуші еді. Қарысын тігіп, сүйемін сі...п байқаса, қалай болар еді?— дегенде, қыз жұлып алғандай:
— Ағайлар-ай, «Жағалбайлы жігіті жақты келеді, байлары көзі қиып мал сатпайтын атты келеді. «Қарысын тігемін, сүйемін сі...мін,» — деп жүргенде, сендей шекесі қушық, сорайған жақтылар сілесі құрып, талып өледі! — депті.
Олар да жөніне жүре беріпті, бұлар да еліне келіп:
— Әке, мен бір қыз көрдім, соны аламын, мал беріп, алып бер! — деген соң, әкесі құда болып, малын шоқ беріп, «қалыңдық ойнай» барып, «қол ұстатар» болып, жеме-жемге келіп, қыз үстіне жігіт міне бергенде, жігіт айтыпты:
— Мен Жағалбайлы да, сен — Тама,
Мен керги берейін, сен сана.
Екеуміздің қайсымыз өлер екенбіз,
Қызығыма бір қара! — депті.
Онда қыз айтыпты:
— Басыңда бар бөркіңіз,
Әр не қылсаң, еркіңіз.
Әкем мені малға сатты,
Аптықпай—ақ кергіңіз! — депті.